Hộp số ly hợp kép DCT: Cấu tạo, ưu và nhược điểm

Hộp số ly hợp kép DCT là một trong những hộp số được các hãng xe sử dụng nhiều nhất ở thời điểm hiện tại. So với những loại hộp số tự động khác, hộp số DCT có ưu điểm sang số nhanh, tiết kiệm nhiên liệu tốt và nếu không sử dụng đúng cách thì rất dễ xảy ra tình trạng quá nhiệt hộp số.

Vậy hộp số DCT là gì? Cấu tạo và nguyên lý làm việc của nó ra sao? Ưu và nhược điểm của chúng ra sao?… Tất cả những câu hỏi trên sẽ được chúng tôi giải đáp ngay bài viết sau đây!

I. Hộp số ly hợp kép DCT là gì?

Hộp số ly hợp kép có tên tiếng Anh là Dual-Clutch Transmission (D-CT), là hộp số tự động có 2 ly hợp hoạt động một cách độc lập.

Ông Adolphe Kegresse – Kỹ sư ô tô, là cha đẻ của hộp số ly hợp kép. Người ta biết tới ông trên danh nghĩa là người phát triển mẫu xe Half-track (loại xe có bánh lốp trước và bánh sau bằng xích).

Vào năm 1939, Kegresse đã bắt đầu lên ý tưởng để thiết kế hộp số trang bị ly hợp kép. Tuy nhiên, do tình hình tài chính không cho phép đã khiến kế hoạch của ông không thể phát triển xa hơn.

Tận sau này, hãng xe Porsche đã phát triển và cho ra đời hộp số ly hợp kép DCT kép với tên gọi là Porsche Dopelkupplungsgetriebe (PDK). Năm 1983, hãng Porsche lần đâu tiên trang bị hộp số ly hợp kép PDK cho mẫu xe đua Porsche 956 của hãng.

Chiếc xe này cùng với chiếc Porsche 962 đã giành được chiến thắng đầu tiên vào năm 1986. Cho tới nay, Porsche vẫn áp dụng hộp số PDK cho một số các mẫu xe của hãng.

Cũng đã có nhiều hãng xe ô tô khác phát triển và ứng dụng hộp số ly hợp kép như Audi (S-Tronic), BMW (Steptronic), Mercedes (7G-DCT)… Những năm trở lại đây, cũng đã có thêm một số hãng xe phổ thông dần chuyển sang sử dụng hộp số DCT như hãng Kia, Hyundai, Ford…

II. Cấu tạo hộp số DCT và nguyên lý hoạt động

Có thể nói rằng, hộp số ly hợp kép DCT là sự kết hợp giữa hộp số tự động AT và hộp số sàn MT. Cụ thể, chúng có cấu tạo bởi nhiều bánh răng giống như hộp số sàn và kết hợp cùng hai ly hợp có nguyên lý hoạt động tương tự như hộp số tự động.

Hai ly hợp này hoạt động một cách độc lập. Một ly hợp điều khiển các bánh răng có cấp số chẵn như 2, 4, 6,…. Một ly hợp điều khiển các bánh răng có cấp số lẻ như: 1, 3, 5,…

Các bộ bánh răng của hộp số có nguyên lý làm việc tương tự như hộp số sàn MT. Điểm khác biệt nằm ở cơ cấu chuyển số, khi mà hộp số DCT có khả năng tự động chuyển số giống như hộp số tự động truyền thống. Từ những tín hiệu của cảm biến, bộ điều khiển trung tâm sẽ điều khiển hoạt động của những bộ bánh răng thông qua ly hợp.

Hộp số ly hợp kép DCT có hai loại là ly hợp kép khô và ly hợp kép ướt. Điểm khác biệt giữa hai loại hộp số này là hộp số ly hợp kép ướt cần dầu hộp số để tản nhiệt, vậy nên nó có khả năng chịu được momen xoắn cao hơn.

Chúng có cấu trúc đơn giản hơn, nên trọng lượng nhẹ hơn và khả năng tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn. Tuy nhiên, do không được làm mát bằng dầu hộp số nên momen xoắn bị giới hạn ở một mức nhất định.

Hầu hết các hãng xe thường sử dụng hộp số DCT khô, bởi chúng có chi phí sản xuất thấp nhằm tối ưu giá bán. Điển hình trong đó là hộp số Powershift của hãng Ford.

III. Ưu và nhược điểm của hộp số DCT

Tuy được tối ưu rất nhiều, nhưng DCT cũng có những lỗi và ưu điểm riêng mà các chủ xe phải lưu ý:

1. Ưu điểm

Chuyển số nhanh: Bởi có 2 ly hợp. Một ly hợp đảm nhận nhiệm vụ điều khiển các bánh răng cấp số chẵn. Ly hợp còn lại đảm nhận điều khiển bánh rằng cài số lẻ. Nhờ cấu tạo này mà khi xe chuyển tới một cấp số nào đó, thì bộ điều khiển đã chuẩn bị sẵn sàng để chuyển tới cáp số tiếp theo.

Nghĩa là, quá trình chuyển số sẽ không gặp bất kỳ gián đoạn nào. Điều này giúp việc chuyển số của hộp số DCT được rút ngắn. Qua đó xe có được khả năng phản ứng nhanh, mang tới cảm giác lái thể thao và phấn khích hơn.

Vận hành đơn giản: Cách vận hành rất đơn giản, nó tương tự như xe hộp số tự động truyền thống.

Tiết kiệm nhiên liệu: Nhờ vào cấu tạo có 2 ly hợp nên xe được trang bị hộp số này có khả năng giảm thiểu tình trạng hao hụt công suất, từ đó tối ưu hóa nhiên liệu sử dụng. So với hộp số tự động truyền thống, hộp số này có khả năng tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn.

2. Nhược điểm

Ngoài những lỗi thường gặp chung của tất cả những loại hộp số tự động tương tự, thì chúng cũng có những nhược điểm riêng mà chúng đang mắc phải:

# Lỗi Hộp số DCT khô dễ bị quá nhiệt:

Do khả năng làm mát bị giới hạn, nên hộp số ly hợp kép DCT khô dễ gặp phải tình trạng quá nhiệt. Đối với một số mẫu xe phổ thông được trang bị hộp số DCT khô tại Việt Nam, cũng đã có nhiều trường hợp người dùng than phiền về vấn đề xe báo lỗi quá nhiệt hộp số. Có thể kể đến như:

• Nếu giữ nhẹ chân ga khi dừng dốc, bởi chúng sẽ làm cho tăng ma sát ở ly hợp và đèn cảnh báo nhiệt sẽ nổi.
• Việc chạy trong đường phố ách tắc cũng làm gia tăng nhiệt trong hộp số.
• Không thể vừa ga vừa đạp phanh, vì nếu thực hiện nhiều li hợp sẽ bị mòn rất nhanh.

Lưu ý: Khi xuất hiện cảnh báo nghỉ và quá nhiệt trên taplo, thì người lái nên cho xe tấp vào lề, về số P và để động cơ nổ chờ hộp số nguội (khoảng hơn 5 phút).

# Chi phí sản xuất cao:

Là loại hộp số có chi phí sản xuất khá cao, đặc biệt là DCT loại ướt. Đây là lý do chính khiến chúng không được áp dụng rộng rãi. Ngoài ra, chi phí sửa chữa và bảo dưỡng hộp số này cũng khá cao.

IV. Cách sử dụng hộp số ly hợp kép DCT an toàn

Sử dụng xe được trang bị hộp số ly hợp kép và hộp số tự động tương tự nhau. Quá trình chuyển số được diễn ra một cách tự động nên người lái không cần phải thao tác cài số hay đạp côn.

Xe ly hợp kép cũng có ký hiệu giống với xe số tự động. Các dòng xe số ly hợp kép cũng được các nhà sản xuất trang bị lẫy chuyển số hoặc chế độ chuyển số bằng tay.

Tuy nhiên, bạn cũng cần phải lưu ý một số vấn đề khi sử dụng xe hộp số ly hợp kép để hạn chế tình trạng quá nhiệt, đặc biệt là hộp số ly hợp kép khô.

Nguyên nhân khiến xe hộp số DCT khô bị quá nhiệt chủ yếu là do xe đi/dừng liên tục, điều này khiến ly hợp ma sát nhiều hơn. Do ly hợp ma sát nhiều nên nhiệt độ của hộp số từ đó cũng gia tăng. Khi hộp số bị quá nhiệt, các ly hợp dần mất đi độ bám, khiến dẫn tới một số hiện tượng như không ăn số, trượt số…

# Lưu ý khi lái xe

Để hạn chế tình trạng hộp số ly hợp kép DCT quá nhiệt, bạn nên:

• Không giữ xe đứng dốc bằng cách mớm chân ga.
• Hạn chế đi/dừng xe liên tục với quãng đường ngắn.
• Không đạp chân phanh và ga cùng lúc.
• Hạn chế ép ly hợp phải ma sát nhiều như đạp ga lùi xe nhanh, đạp ga lùi xe lên dốc…

Nếu xe báo lỗi quá nhiệt hộp số thì tốt hơn hết bạn cần tấp vào lề, chuyển số về P, vẫn để xe chạy ở chế độ không tải và chờ khoảng vài phút để hộp số nguội bớt. Thông thường thời gian cần để hộp số nguội cũng sẽ được thông báo trên màn hình đa thông tin sau vô lăng.

> Xem thêm các thông tin tương tự về: Hộp số vô cấp CVT

Nếu bạn đang sử dụng xe có loại hộp số này, và đang gặp những lỗi mà chưa xử lý được. Hãy đến với các gara chuyên sửa hộp số ly hợp kép DCT để được khắc phục tốt nhất, hoặc có thể liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ.